รายงานสรุปผลการควบคุมโรค ตำบลท่าผา อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ วันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560

สรุปสถานการณ์การระบาดในพื้นที่

พบว่า พื้นที่ของหมู่บ้านสามสบ ต.ท่าผา อ.แม่แจ่ม เป็นพื้นที่ล้อมรอบด้วยภูเขา ซึ่งเป็นแหล่งเพาะปลูกพืชผักทางการเกษตร ที่ตั้งอยู่ห่างไกลจากแหล่งชุมชนอื่น และการเดินทางไปยังหมู่บ้านค่อนข้างยากลำบาก สภาพอากาศหนาวเย็น ในหมู่บ้านอาศัยอยู่เป็นชุมชนเล็กๆ มีประมาณ 50 ครัวเรือน ทำอาชีพเพาะปลูก และมีการเลี้ยงสัตว์ เช่น หมู เป็ด และไก่เพื่อไว้บริโภค และสำหรับนำมาประกอบพิธีตามความเชื่อทางศาสนา

จากการสอบสวนโรค ชาวบ้านได้แจ้งว่า เริ่มมาจากการพบเป็ดระยะรุ่น ตายไม่ทราบสาเหตุ และตายแบบฉับพลัน ต่อมาพบไก่เริ่มทยอยตายเช่นกัน จากการสังเกตเป็ดที่มีชีวิต พบอาการ คือ หัวสั่นและขนยุ่ง พบการป่วย/ตายของสัตว์ปีกมาแล้ว 7 วัน จำนวนป่วย/ตาย คิดเป็นร้อยละ 15 ของการเลี้ยงไก่ทั้งหมด มีผู้ได้รับผลกระทบจากการป่วยตายดังกล่าว จำนวน 14 ครัวเรือนจากทั้งหมด 45 ครัวเรือน คาดว่าสาเหตุของการเกิดโรคครั้งนี้อาจมาจากการนำสัตว์ปีกหรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์ปีกเข้ามาในพื้นที่ หรืออาจมาจากนกที่มีในธรรมชาตินำเชื้อเข้ามา โดยชาวบ้านแจ้งว่าเคยพบนกตายในพื้นที่ด้วย

ทั้งนี้ ทีมผ่อดีดีและเจ้าหน้าที่ รพ.สต. ได้เข้าไปเยี่ยมเยียนพร้อมทำการประเมินสถานการณ์การระบาดของโรค พร้อมทั้งได้มอบเวชภัณฑ์และน้ำยาฆ่าเชื้อโรค แนะนำวิธีการใช้ให้แก่อาสาและชาวบ้าน สำหรับป้องกันการระบาดไปยังพื้นที่ที่ยังไม่เกิดโรคโดยเฉพาะพื้นที่ในหมู่บ้านเดียวกัน นอกจากนี้ เจ้าหน้าที่แนะนำวิธีการป้องกันตนเองจากการสัมผัสสัตว์ปีกที่ป่วย/ตายอย่างถูกวิธีเพื่อป้องกันโรคที่อาจติดต่อมาสู่คนได้ สำหรับพื้นที่ดังกล่าว เป็นพื้นที่ค่อนข้างห่างไกลจากหมู่บ้านและชุมชน อาสาและชาวบ้านจึงเป็นกำลังหลักในการเฝ้าระวังและควบคุมโรค ทั้งนี้ ได้ประสานงานผ่านอาสาเพื่อแจ้งไปยังผู้นำชุมชนประกาศเสียงตามสายในการแจ้งข่าวสารให้ชาวบ้านได้เฝ้าระวังโรคระบาดในพื้นที่ต่อไป และแนะนำอาสาเฝ้าระวังสัตว์ปีกป่วย/ตายในพื้นที่จนกว่าสถานการณ์การระบาดจะสงบ

หมู่บ้านเกิดเหตุ มีพื้นที่แบ่งเป็น 2 ส่วน ได้แก่ บ้านสามสบบนและบ้านสามสบล่าง การระบาดเกิดในพื้นที่ บ้านสามสบบน โดยเริ่มจากการายงานของอาสาในหมู่บ้าน (บ้านที่ 3) พบไก่ป่วย/ตายก่อน เมื่อสอบถามทราบว่าก่อนหน้า 2 วัน พบสัตว์ปีกป่วย/ตาย ในบ้านที่ 1 ระบาดไปยังบ้านที่ 2 และบ้านอาสา และแพร่ระบาดไปยังบ้านข้างเคียงอีกประมาณ 15 ครัวเรือน แต่ยังไม่มีการระบาดไปยังบ้านสามสบล่าง จึงให้อาสา ช่วยเฝ้าระวังและควบคุมเหตุด้วยการให้ยาและพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อ จนกว่าเหตุการณ์การระบาดจะสงบ

การตอบสนอง

เจ้าของสัตว์    เฝ้าระวังการเกิดโรคในไก่ที่เลี้ยง, ทำลายซากไก่ด้วยการฝัง, ให้ยาและวิตามินแก่ไก่ที่ยังมีชีวิตอยู่ และร่วมกันในชุมชนทำการพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อในบริเวณแหล่งอาศัยของไก่ ติดตามการระบาดในพื้นที่

อาสา    เฝ้าระวังการระบาดของโรคไก่ในพื้นที่ รับแจ้งเมื่อเกิดเหตุระบาดจากโรคไก่ แจกจ่ายยาและเวชภัณฑ์ และน้ำยาฆ่าเชื้อแก่ชาวบ้านในพื้นที่
ผู้ใหญ่บ้าน    -
อปท.    เจ้าหน้าที่ รพ.สต, เป็นตัวแทนของ อปท. ร่วมลงสอบสวนโรค  และเฝ้าระวังการเกิดโรคในพื้นที่
ปศุสัตว์    รับทราบการระบาดครั้งนี้ ให้คำปรึกษาและแนะนำแก่ อปท. ในเฝ้าระวังการระบาดโรคสัตว์ปีกในพื้นที่

ทีม PODD    สอบสวนโรค เก็บตัวอย่างซากสัตว์ปีกตายเพื่อส่งตรวจ มอบวิตามินละลายน้ำ และยาน้ำยาฆ่าเชื้อให้แก่อาสาและชาวบ้าน ให้คำแนะนำแก่ชาวบ้านในการป้องกันตนเองจากการสัมผัสซากไก่และไก่ป่วย