ประวัติความเป็นมา

          ระบบเฝ้าระวังสุขภาพหนึ่งเดียวพอดีดีได้เริ่มต้นพัฒนา  ถือกำเนิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่... ปีพ.ศ. 2557 โดยได้รับงบประมาณสนับสนุนการดำเนินงานในระยะที่หนึ่งและระยะที่สอง จาก SGTF -  Skoll Global Threaths Fund (ปัจจุบันคือ Ending Pandemics Foundation สหรัฐอเมริกา )

          จุดประสงค์ของระยะที่หนึ่ง คือการสร้างพัฒนาเครื่องมือ ดิจิทัล ระบบงานระบาดวิทยา และระบบงานสนับสนุนการเฝ้าระวัง. และทดลองติดตั้งใช้งานใน อปท. นำร่อง. สำหรับให้ชุมชนเฝ้าระวังโรคระบาดในคน สัตว์และภัยในสิ่งแวดล้อม. ที่รวมการจัดการระงับเหตุระบาดหรือภัยพิบัติอย่างทันเวลา

          จุดประสงค์ของระยะที่สอง คือการหารูปแบบขยายการใช้งานระบบดิจิทัล ผ่อดีดี เชิงพื้นที่ไปในประเทศ. ทั้งนี้เป้าหมายสำคัญในทางสากลของการสนับสนุนทุนจาก SGTF คือป้องกันมิให้เกิดโรคระบาดจากหมู่บ้านโดยเฉพาะจากสัตว์เข้าไปสู่มนุษย์  จากหมู่บ้านสู่เมือง. แล้วระบาดข้ามทวีป อันเป็นภัยพิบัติต่อชีวิตมนุษย์ และความมั่นคงของมนุษยชาติ ดังที่เคยเกิดมาแล้วเช่น ไข้หวัดสเปน ไข้เลือดออก เอดส์ นิปาห์  ซารส์ ไข้หวัดนก อีโบลา เป็นต้น

         ในทางแนวคิดตั้งต้นต้องการสร้างระบบเฝ้าระวังโรค/ภัยสุขภาพหนึ่งเดียว ที่ชุมชนมีส่วนร่วมเป็นเจ้าของ ใช้ประโยชน์ข้อมูล และระบบโดยตรง. เป็นระบบดิจิตอลที่รวบรวมประมวลผลแจ้งข่าวสารและข้อมูลแบบอัตโนมัติเรียลไทม์ไปยังอปท. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทางสาธารณสุข ปศุสัตว์ และป้องกันภัยได้รับรู้อย่างรวดเร็วพร้อมพร้อมกัน. ทั้งนี้ Dr. Larry และ Dr. Mark Smolinski จากองค์กรผู้ให้ทุนเล่าองค์ประกอบตัดสินใจให้ทุน เพราะเชื่อมั่นความสามารถของชุมชนสาธารณสุขไทย รู้จักและเชื่อมั่นในทีมงานสุขภาพหนึ่งเดียวของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และบริษัทโอเพ่นดรีมผู้พัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ว่าจะสามารถสร้างสรรค์ระบบเฝ้าระวัง
แบบมีส่วนร่วมในชุมชนที่สามารถป้องกันความเสียหายทั้งในระดับพื้นที่และในระดับโลกจาก
โรคระบาดใหญ่ข้ามทวีปได้อย่างเป็นผล

      ในการประชุม Epihack เพื่อสร้าง Prototype ที่จังหวัดเชียงใหม่ ทีมงานจากคณะสัตวแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้เสนอให้ใช้ชื่อระบบดังกล่าวว่าผ่อดีดี ซึ่งเป็นคำพื้นเมืองที่สื่อสารเนื้อหาของระบบที่จะพัฒนาได้ดีขึ้น. จากนั้นจึงตั้งชื่อภาษาอังกฤษ ตาม ว่า PODD ( Participatory Onehealth Disease Detection)
เมื่อสิ้นสุดโครงการระยะที่หนึ่งได้เกิดระบบที่มีผลการพิสูจน์ว่าสามารถทำงานได้จริงอปท. สามารถตรวจจับเหตุผิดปกติโรคระบาดห่าไก่ได้อย่างรวดเร็ว รวมทั้งสามารถใช้แผนฉุกเฉินที่มีในระบบผ่อดีดีเผชิญเหตุควบคุมไม่ให้โรคระบาดแพร่กระจายไปได้สำเร็จ
อย่างรวดเร็ว

         ในระยะที่สองซึ่งสิ้นสุดเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2561 ระบบผ่อดีดีได้พัฒนาครอบคลุมประเด็นสุขภาพสำคัญทั้งใน มนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อมเช่นโรคไข้เลือดออกในคน การควบคุมยุงลายในสิ่งแวดล้อม สัตว์กัดและโรคพิษสุนัขบ้า โรคปากและเท้าเปื่อยในสัตว์. และแอพพลิเคชั่นจัดการไฟป่าหมอกควัน. ช่วงปลายของระยะที่สอง การตรวจจับสัญญาณโรคระบาดตามนิยาม. การแจ้งเตือนและประมวลเหตุสงสัยว่าระบาดและกระตุ้นการใช้แผนฉุกเฉิน แบบอัตโนมัติ สามารถทำได้เกือบครบถ้วนสมบูรณ์.  รวมทั้งมีการเริ่มต้นพัฒนาระบบดิจิตอลตรวจประเมินอาหารปลอดภัยเพื่อรองรับโครงการดาวผ่อดีดีอันเป็นระบบเฝ้าระวังคุณภาพอาหารปลอดภัย promote ผลผลิตของชุมชน. ซึ่งได้รับอนุมัติงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานดิจิตอลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

            โครงการผ่อดีดี ได้รับการแต่งตั้งเป็นส่วนงานวิชาการภายในของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ภายใต้ชื่อ “ศูนย์เฝ้าระวังสุขภาพหนึ่งเดียว” หรือ (PODD Centre – ศูนย์ผ่อดีดีกลาง) เพื่อเป็นศูนย์สารสนเทศบริหารจัดการความรู้และข้อมูลของระบบฯ สร้างองค์ความรู้ในการเฝ้าระวังและควบคุมโรคระบาด/ป้องกันการระบาดใหญ่
ข้ามทวีป และป้องกันบรรเทาสาธารณภัยและภัยทางสิ่งแวดล้อมที่เป็นปัญหาสุขภาพหนึ่งเดียว โดยได้แต่งตั้ง รองศาสตราจารย์ ดร.นายสัตวแพทย์เลิศรัก ศรีกิจการ ให้ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการศูนย์เฝ้าระวังสุขภาพหนึ่งเดียว (PODD Centre – ศูนย์ผ่อดีดีกลาง) ตามคำสั่งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่ 2631/2562 ลงวันที่ 28 กันยายน 2562 

อ่านละเอียดได้ที่นี่